Ciąża w życiu kobiety to bardzo wyjątkowy czas, w którym zachodzi wiele zmian w organizmie. Bardzo ważne jest aby w tym czasie zadbać o swoje zęby. Zmianom ulega cała gospodarka hormonalna, zmieniają się nawyki żywieniowe, następuje większe zmęczenie, senność, czy drażliwość. Większe zmęczenie, złe samopoczucie oraz senność okresie ciąży, mogą mieć wpływ na jakość i higieny jamy ustnej.
Dokładna higiena jamy ustnej. W okresie wahań hormonalnych, dziąsła kobiet w ciąży są dużo bardziej wrażliwe, skłonne do stanów zapalnych, krwawień oraz opuchnięć. Nawet bardzo niewielka ilość płytki bakteryjnej może bardzo mocno wpłynąć na kondycję dziąseł. Ważne jest systematyczne i dokładne oczyszczanie jamy ustnej. Szczotka do zębów przynajmniej 2 razy dziennie (a najlepiej po każdym posiłku), nić dentystyczna 1 raz dziennie, pasta do zębów z fluorem oraz delikatny płyn do płukania jamy ustnej.
Przy tzw. „zachciankach” często zmienia się dieta, na mniej korzystną dla jamy ustnej. Pokarmy słodkie lub kwaśne, zaburzają prawidłowe środowisko jamy ustnej, a często w okresie ciąży, kobieta nie jest w stanie odmówić sobie dodatkowej porcji czekolady. Duża ilość cukrów w diecie będzie zwiększać ryzyko powstania próchnicy oraz przyśpieszać jej rozwój. Nie trzeba od razu rezygnować z tych przyjemności, ale po każdym takim posiłku należy zadbać o odpowiednią higienizację jamy ustnej.
Pierwsze tygodnie ciąży często bywają mocno uciążliwe ze względu na występujące poranne mdłości, które powodują przedostawanie się kwasu żołądkowego do jamy ustnej. Kwaśne środowisko jest bardzo niekorzystne dla zębów. Odpowiednie działanie w takiej sytuacji jest bardzo ważne. Ze szczotkowaniem należy się powstrzymać ok 20-30 minut, ponieważ w środowisku kwaśnym szkliwo zębów staje się bardziej miękkie, a szczotkowanie mogłoby je nadmiernie zetrzeć. Po tym czasie pH jamy ustnej wraca do normy i bezpiecznie można użyć szczotki. Aby przyśpieszyć ten proces i polepszyć chwilowo komfort w jamie ustnej, można przepłukać usta wodą lub delikatnym płynem profilaktycznym bez alkoholu. Kobiety, u których występuje duża częstotliwość takich dolegliwości, zalecana jest dużo częstsza wymiana szczotki, nawet co 1-2 tygodnie.
Najważniejszym kryterium, od którego uzależniamy działania lecznicze w gabinecie stomatologicznym u kobiet w ciąży, jest stan w jakim pacjentka się do nas zgłasza. W przypadku pacjentek w stanie nagłym (np. z bólem zęba lub zaawansowanym stanem zapalnym dziąseł) zazwyczaj konieczna jest szybka interwencja stomatologiczna. W innych przypadkach warto zaplanować leczenie w optymalnym dla kobiety czasie. Najlepszym rozwiązaniem jest zadbanie o dobry stan jamy ustnej jeszcze przed ciążą. Pozwoli to uniknąć stresujących sytuacji związanych z możliwym bólem oraz zminimalizować ryzyko przekazania dziecku złych bakterii. Kontrolne badanie jamy ustnej oraz zabiegi higienizacyjno-profilaktyczne u kobiet w ciąży powinny być powtarzane w każdym trymestrze, a pierwsza wizyta powinna się odbyć przed 12 tygodniem ciąży. Jeżeli stan pacjentki jest nagły i potrzebuje natychmiastowej pomocy, leczenie należy przeprowadzić jak najszybciej. Bakterie w jamie ustnej, odpowiedzialne za stan zapalny dziąseł, przyzębia oraz te powodujące próchnicę, mają bardzo duży wpływ na rozwijający się nowy organizm dziecka. Łożysko nie jest barierą dla bakterii patologicznych z krwiobiegu matki. Jeżeli potrzeby stomatologiczne pacjentki, nie wymagają natychmiastowej interwencji, i możemy je odroczyć, to takie planowe leczenie najlepiej przeprowadzać w II trymestrze ciąży. Jest to zazwyczaj najmniej uciążliwy czas dla kobiety. I trymestr bywa trudny, ze względu na często występujące mdłości, złe samopoczucie oraz senność. W III trymestrze, występuje już często duże zmęczenie, głównie związane z powiększającym się brzuszkiem, ale również uciskiem dziecka na organy wewnętrzne matki oraz kłopotami z poruszaniem się.
Warto przypomnieć, że od stycznia 2019 r. zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia wśród badań, które mają być wykonane do 10. tygodnia ciąży lub w chwili pierwszego zgłoszenia się jest również badanie stomatologiczne.