Co nam ślina na język przynosi?

Ślina zawiera środki przeciwdrobnoustrojowe, które pomagają zwalczać bakterie odpowiedzialne za rozwój próchnicy. Na jej podstawie można określić aktualny stan zdrowia człowieka, albo wykorzystać ją jako... bardzo dobry środek usuwający parę wodną np. z okularów pływackich.

Już samo słowo ślina wywołuje w nas konsternację i lekkie obrzydzenie. Okazuje się jednak, że gdyby nie ona, jama ustna człowieka byłby w bardzo opłakanym stanie, a nasze zęby posypałyby się jak domek z kart. Brak odpowiedniej ilości śliny powoduje suchość w ustach, problemy z rozdrabnianiem pokarmu, problemy z połykaniem. Wiedzą o tym na przykład pacjenci onkologiczni, którzy zostali poddani radioterapii - jeśli gruczoły ślinowe znajdujące się w obszarze napromienianym, uległy uszkodzeniu to produkują mniej śliny lub nawet przestają wydzielać ślinę w ogóle. Wtedy pacjenci odczuwają nie tylko olbrzymi dyskomfort, ale są również narażeni na działanie wielu szkodliwych dla zdrowia czynników.

Ślina odgrywa kluczową rolę w czyszczeniu zębów i utrzymaniu ogólnego stanu zdrowia jamy ustnej. Zapewne nie jedna osoba z nas doświadczyła przynajmniej raz w swoim życiu suchości jamy ustnej. Mniejsza o to co ją spowodowało, ale tego uczucia się nie zapomina. Suchy język, sucha jama ustna i zęby często wybudzają nas ze snu i każą natychmiast napoić ciało i zwilżyć usta.

Czym jest ślina?

Ślina to płyn składający się z wody, śluzu, białek, minerałów i enzymu zwanego amylazą, wytwarzanego przez gruczoły ślinowe w jamie ustnej, policzkach, języku i ustach. Ślina składa się głównie z wody, dlatego istotne jest odpowiednie nawadnianie organizmu. Ślina bierze również udział w odbieraniu bodźców, przede wszystkim smaku (przez rozpuszczanie składników pokarmowych), rozpuszcza i ułatwia wchłanianie niektórych leków (nitrogliceryny, piramidonu). Z drugiej strony ślina pełni także funkcję wydalniczą. Wraz z nią wydzielanych i wydalanych jest wiele substancji, na przykład mocznik, kwas moczowy, alkohol, morfina, jodki, tiocyjanki, hormony i niektóre metale ciężkie.

Funkcje śliny

Ślina pełni funkcję regeneracyjną, wspomagając i uczestnicząc w gojeniu się ran błony śluzowej jamy ustnej. W ślinie wykształciły się mechanizmy ochronne przed patogenami; stałe obmywanie błony śluzowej, zębów i kieszonek dziąsłowych (oczyszcza je z resztek pokarmu, utrudniając zasiedlenie się grzybom oraz bakteriom). Ślina bierze udział w remineralizacji szkliwa, zapewniając stabilność kryształom apatytu dzięki zawartości fluorków, fosforanów i jonów wapnia.

Narzędzie diagnostyczne

Okazuje się również że badanie śliny może stać się równie cennym narzędziem w diagnostyce wielu poważnych chorób. Skład chemiczny śliny zmienia się w zależności od aktualnego stanu fizjologicznego organizmu, co daje bardzo wiele możliwości diagnostycznych, w tym mikrobiologicznych – jama ustna jest siedliskiem olbrzymiej ilości drobnoustrojów oraz… wirusów. Stąd też najprostszą i najszybszą metodą pobrania materiału diagnostycznego na obecność SARS-CoV-2 jest właśnie jama ustna.  

Zapobieganie próchnicy

Resztki jedzenia pozostawione na zębach mogą powodować poważne problemy dla zdrowia jamy ustnej. Lepkie, bogate w skrobię jedzenie, takie jak chleb, słodkie batoniki, muesli, chipsy wystawiają zęby na działanie cukru i powodują długotrwały atak kwasu na szkliwo. A jak wszyscy dobrze wiemy po erozji szkliwa zęby stają się znacznie bardziej podatne na próchnicę.

Jak już wcześniej wspominaliśmy ślina pomaga zapobiegać tworzeniu się próchnicy i pomaga w ochronie przed chorobami dziąseł. W naturalny sposób oczyszcza zęby, zmywając resztki jedzenia zapobiegając długotrwałemu atakowi kwasu na szkliwo.