Kilka lat temu Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zleciła przegląd literatury medycznej, aby odpowiedzieć na serię pytań dotyczących wpływu cukrów na próchnicę zębów. Przeprowadzona analiza wykazała spójne dowody potwierdzające związek między ilością spożytych cukrów, a rozwojem próchnicy zębów.
Wskazano również, że próchnica zębów jest niższa, gdy spożycie wolnych cukrów jest mniejsze niż 10% dziennego zapotrzebowania organizmu człowieka na energię. Naukowcy sugerują, że ograniczenie spożycia cukrów do mniej niż 5% energii może bardzo korzystne wpłynąć na zminimalizowanie ryzyka wystąpienia próchnicy zębów.
Działanie cukrów na uzębienie utrzymuje się przez całe życie. Próchnica postępuje i rozwija się wraz z wiekiem. Nawet bardzo niski poziom próchnicy w dzieciństwie ma znaczenie dla jej rozwojuprzez całe późniejsze, dorosłe życie.
„próchnicę w Polsce ma już ponad połowa, bo aż 57% trzylatków, 80% pięciolatków i aż 90% siedmiolatków. Statystyki podają, że 35% polskich dzieci w wieku 7 lat ma przynajmniej jedną plombę, a 12% dzieci w tym wieku ma już za sobą pierwsze przeżycia związane z usunięciem chorego zęba.” (zdrowie.gov.pl)
Każdy jest narażony na próchnicę, ale najbardziej narażone są dzieci i młodzież. Próchnica zębów jest najczęstszą przyczyną utraty zębów u młodych ludzi. Płytka nazębna zaczyna odkładać się na zębach zaledwie 20 minut po rozpoczęciu jedzenia i jeśli nie zostanie skutecznie usunięta, zaczyna się próchnica. Osoby, które regularnie spożywają cukier, są bardziej narażone na rozwój próchnicy zębów, zwłaszcza jeśli jedzenie, które przyjmują jest lepkie lub gdy dochodzi do częstego podjadania słodkości pomiędzy głównymi posiłkami. Szczególnie zły wpływ na zęby mają przekąski zawierające cukry i napoje słodzone cukrem.
Obecnie spożywamy o wiele za dużo cukru w naszej diecie. Raport opublikowany przez WHO podkreśla potrzebę ograniczenia spożycia cukrów do 5% naszego spożycia energii. To odpowiednik 7 łyżeczek / kostek lub 30g cukru dziennie dla osoby dorosłej. Zalecane dla dzieci to 24 g dla dzieci w wieku 5-11 lat i 19 g dla dzieci w wieku 4-6 lat. Ten 5% limit jest znacznie niższy od obecnego spożycia, które wynosi 11,9% u dzieci w wieku od 1,5 do 3 lat; 14,7% u dzieci w wieku od 4 do 10 lat; i 15,6% u dzieci w wieku 11–18 lat. Uważa się również, że przestrzeganie 5% zalecanego spożycia cukru powstrzymałoby także wzrost otyłości.
Cukry zawarte w żywności i napojach odgrywają główną rolę w rozwoju próchnicy zębów. Bakterie znajdujące się w płytce nazębnej wykorzystują cukier jako energię potrzebną do swojego rozwoju i uwalniają kwas jako produkt uboczny. Kwas stopniowo rozpuszcza szkliwo na zębach.Naukowcy wskazują na wyraźny związek między spożywaniem żywności zawierającej cukry oraz napojów zawierających cukry i występowaniem próchnicy zarówno w zębach mlecznych, jak i stałych. Wolne cukry znajdują się obecnie w prawie każdym pożywieniu i są najważniejszym czynnikiem pogorszenia stanu zdrowia jamy ustnej zarówno wśród dzieci jak i osób dorosłych. Jest to szczególnie problematyczne u dzieci, które przyzwyczaiły się do spożywania cukru już we wczesnym wieku.